29/03/2024

Tin Tổng Hợp 360

Cập Nhật Tin Công Nghệ | Đời Sống | Sport | Y Học | Khoa Học

Mắm còng lột: Đặc sản ngon thượng hạng ở Gò Công

Mắm còng lột: Đặc sản ngon thượng hạng ở Gò Công

Mỗi vùng miền luôn được thiên nhiên ưu ái ban tặng cho một món quà đặc biệt. Món quà đặc biệt đó có thể bảo tồn và phát triển được hay không còn phụ thuộc vào sự cảm nhận và sáng tạo của con người. Cũng như ở Gò Công, địa hình kiến tạo là vùng trũng, hàng năm bị nước mặn xâm nhập nhưng lại có loại còng đỏ ngon để người dân chế biến thành mắm còng lột Gò Công. Mắm còng lột có thể ăn ngay với rau sống, dưa leo, thịt ba chỉ luộc, xoài hoặc dứa. Hoặc có thể ăn với bún và dùng để cuốn bánh tráng. Nước mắm có vị chua, cay, mặn, ngọt đậm đà và có mùi thơm đặc trưng.

Nguồn gốc xuất xứ mắm còng lột

“Gió đưa gió đẩy, về rẫy ăn còng/ Về sông ăn cá, về giồng ăn dưa…” – câu hát ấy đã trở thành câu thành ngữ về những đặc sản của miền Tây Nam Bộ. Ở Tiền Giang, mắm tôm chà thì có mọi mùa trong năm, riêng mắm còng lột chỉ có vào 3 tháng. Cữ độ tháng 5, là vào mùa còng lột. Người dân men theo những bờ sông, bờ lạch chọn bắt những con còng còn mềm mang về làm nguyên liệu.

Nguồn gốc xuất xứ mắm còng lột

Với tài chế biến tinh tế của những bà, những chị còng lột có thể làm được rất nhiều món ăn ngon. Như ướp gia vị cho thấm, tẩm bột chiên vàng, hoặc rang me, ăn với bún hay cuốn rau chấm nước mắm chua ngọt, giống như ăn bánh xèo, bánh khọt. Thế nhưng, còng nhiều, có chế biến những món ăn cũng không thể sử dụng hết, bởi vậy người ta nghĩ tới việc làm mắm để ăn dần.

Còng đỏ được dùng để làm mắm còng lột

Rẫy là một vùng đất miền nước mặn. Còng là một loài cua nhưng nhỏ hơn cua. Ở vùng đất rẫy có nhiều loại còng khác nhau: Còng đỏ, còng nha, còng quều, còng xanh. Loại còng gió sống nơi bãi biển. Loại còng ba khía thì sống theo miệt rừng chồi nước mặn. Trong số các loại còng, còng đỏ là loại có thể làm ra loại mắm thượng hạng, làm mê đắm lòng thực khách.

Còng là một loài cua nhưng nhỏ hơn cua

Trong số các địa phương miền Tây, xứ Gò Công(Tiền Giang) có bí quyết làm món mắm còng thượng hảo hạng. Gò Công là một vùng đất nằm theo vùng biển và miệt sông Cửa Tiểu. Vì ở gần biển nên các vùng đất Gò Công là nơi sinh sống của nhiều loại còng. Tuy nhiên, người xứ này chỉ dùng còng đỏ để làm mắm.

Trong khắp các rừng lá, bãi ô-rô, mái dầm… nào cũng có rất nhiều còng khoét bùn làm ổ. Khi nước ròng, chúng bò lên kiếm mồi. Cứ đến mồng 5 tháng 5 (Tết Đoan Ngọ) thì còng lột xác. Chúng bò lên khỏi hang, nằm trên mặt bùn, dưới gốc ô-rô hay mái dầm để từ từ lột xác. Cứ đến khoảng 1 – 2 giờ chiều thì chúng lột xong, hất vỏ ra ngoài, phơi tấm thân mềm mụp dưới ánh sáng và hấp thu không khí để đến chiều tối thì vỏ chúng cứng lại rồi bò trở xuống hang.

Cách làm mắm còng Gò Công

Thấy còng nằm đỏ bãi sông, người ta chống xuồng theo bờ sông, bờ lạch, nhìn chỗ nào có còng là ghé lại. Thường có hai cách để làm mắm còng. Cách thứ nhất, còng lột được rửa sạch, đong 10 chén còng thêm 1 chén tỏi ớt. Cho vào cối quết cho dập, sau đó nhận vào hũ, trộn thêm rượu để cho hết mùi khai nồng. Đem phơi chừng 3 ngày cho được nắng. Rồi lấy nước cốt còng đem phơi cho quánh lại thì dùng được. Lúc lấy ra ăn thì trộn còng với chanh, dứa, đường, tỏi, ớt.

Cách làm mắm còng Gò Công

Cách thứ hai, còng lột được rửa sạch để cho ráo nước, nhúng nước sôi nếu muốn khử trùng. Đong hai chén còng, một củ tỏi, mười trái ớt. Tất cả trộn chung rồi cho vào hũ, đem phơi nắng cho thấm đều. Muốn ăn, nêm chanh, dứa, đường, tỏi, ớt… Mắm còng là đặc sản nổi tiếng của vùng Gò Công.

Mắm còng Gò Công là đặc sản danh bất hư truyền

Muốn ăn mắm còng thì chỉ cần  trộn còng với chanh, dứa, đường, tỏi, ớt. Mắm còng lột có thể sử dụng ngay với rau sống, dưa leo, thịt ba chỉ luộc hay có thể ăn với bún. Mắm vừa có vị đậm đà, chua, cay, mặn, ngọt, lại có hương thơm độc đáo ăn rất đã miệng. Muốn ăn mắm còng cho ngon phải trộn với thịt ba rọi hay thịt nướng và ăn với nhiều rau sống. Mắm còng mà ăn với bún thì ngon tuyệt.

Người dân vùng Gò Công vẫn bảo nhau, mắm còng lột là đặc sản danh bất hư truyền do ông bà ngày xưa để lại cho con cháu. Xưa, dưới thời nhà Nguyễn, mắm còng Gò Công được đưa ra Huế, vào cung đình, những quan, những bà mệnh phụ đều thích. Bà Từ Dũ, mẹ của vua Tự Đức, là người phổ biến mắm còng khắp xứ Huế. Năm nào người Gò Công cũng gửi ra Huế nhiều hũ mắm còng. Và đó là món ăn thượng hạng mà người xứ Huế vẫn nhắc tới.